Yarık dudak damak anomalisi bebek anne karnında gelişirken, üst dudak ve üst çeneyi oluşturan gelişim tomurcuklarının tam birleşememesi nedeniyle olan doğumsal bir bozukluktur.
arık Dudak Damak ( YDD ) sorunu, bebek anne karnında 20 haftalıkken % 73 oranında ultrason ile belirlenebilir.
YDD sounuyla doğan bebekler öncelikle plasik ve rekonstrüktife cerrahi anabilim dalına yönlendirilmelidirler. Bu aşamada çok ayrıntılı bir muayene gerçekleştirilir. YDD' li bebekler de başka doğumsal sorunların olma olasılığı yüksektir. Daha sonra YDD' li bebek ve aile yenidoğan dönem takibi için ortodonti uzmanına yönlendirilir.
YDD bireylerin ortodontik tedavisi 4 evrede yapılır.
Bu dönemde beslenme plağı, yarık damak parçalarının uygun konuma getirilmesi ve “nasoalveoler molding” uygulaması ile dudak-damak ameliyatlarına hazırlık işlemleri yapılır. Dudak ameliyatı için en ideal dönem 2 – 6 aylar arası, damak ameliyatı için ise 12 – 18 aylar arasıdır. Bu nedenle “ön tedavinin” YDD li bebek doğduktan sonra birkaç ay içinde tamamlanması gerekir.
Çocuk 2.5 – 3 yaşına geldiğinde süt dişlerinin sürmesi tamamlanır. Bu yaş aralığında yeniden ortodonti uzmanının kontrolü istenir.
Süt dişlerinde;
• Tek taraflı veya çift taraflı ters kapanış ( cross bite) • Üst çenede ön bölgenin ileri itimi ve arka bölgenin darlığı • Ters kapanış ile birlikte alt çenenin fonksiyon sırasında, kayarak kapanması gözlendiğinde derhal tedavi edilmelidir.Özellikle diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması çok önemlidir, çürük oluşumuna, çürük var ise ilerlemesine engel olunmalıdır. Herhangi bir ameliyattan 2 ay önce tedavi edilemeyecek dişlerin çekilmesi istenir.
Süt dişlerinin bir kısmının düşüp daimi dişlerin sürmeye başladığı dönemdir. Ortalama 6 – 12 yaş arasındaki dönemi karşılar.Plastik cerrahi ve ortodonti uzmanının birlikte çalışması gerekir..
Bu dönemde:
• Bu dönemde dudak ameliyatı ve primer kemik grefti uygulanabilir. • Üst çenenin genişletilip öne alınması istenebilir. • Sekonder kemik grefti uygulaması.: dudak onarımından sonra yapılır. Zamanlamasına posterior segmentteki köpek - yan keser diş kök gelişimi takip edilerek karar verilir. Kökün 1/3 veya 2/3 ü oluşmuş ise sekonder kemik grefti uygulanır.
Daimi dişlerin sürmesinin tamamlanmasıyla başlar. Ortodontik tedavi ile dişler seviyelenir ve kapanış boşluğu ileri seviyede olan hastalar plastik cerrahinin gerçekleştirdiği ameliyatla tedavi edilir.